SAPIENTES

SAPIENTES

Graece Σοφοὶ, quorum mentio 1. Corinth. c. 1. v. 20. Ubi Sapiens? ubi Scriba? ubi Disquisitor saeculi huius? Pharisaei videntur fuisse: Licet enim titulus hic omnibus Legis Doctoribus, apud Hebraeos, communis esset, nihilominus tanen iam pridem ante incarnationem Servatoris nostri, sibi insitâ ambitione eum proprium fecêre Pharisaei, ut vilt Gorionides l. 4. c. 10. vel saltem iis ab ignorante vulgo is attributus est, ob eximiam Sapientiae opinionem, quem Traditiones suas, quas Verbo Dei scripto longe praeferebant, magnâ verborum pompâ hominibus inculcando, excitaverant. Unde et Magistri Traditionum dici amaverunt, Drusius de trib. Sectis p. 86. et hinc fluxit, quod Rabbi Eleezer Auditorubus suis consuluisle legitur, ut liberos suos a Bibliorum lectione avocarent, atque ad genua Sapientum considere iuberent. Vide Buxtorf. Fil. Rocens. operis Talmudici p. 155. Simmiliter inde factum, quod, cum aliqui Doctorum horum docerent, dicere solerent, Οἱ Σοφοὶ ἡμῶν δευτεροῦσι, Sapientes nostri traditiones docent. Eadem ambitio Graecorum invaserat Magistros, ut de elogio Σοφοῦ seu Sapientis multum contenderent, et si qui publice perorando vel disputando rem egregie videretur gessisse, hôc applausu sollemni ab Auditoribus exciperetur Σοφῶς, σοφῶς. Quod non facile parari, innuit Mattial. l. 1. Epigr. 67. v. 4.

Non sex paratur aut decem Sophos nummis.

Idem grande Σοφῶς acclamari fuisse solitum, docet l. 6. Epig. 48.

Quod tam grande Sophos clamat tibi turba togata,

Non tu, Pomponi; cena diserta tua est.

Vide quoque l. 1. Epigr. 4. ubi Schoiiastes annotavit, ab Auditoribus acclamatum olim Oratoribus aliisque fuisse, σοφῶς; θείως, μεγάλως, Pulchre, bene, recte! Euge, belle! Facete, laute, lepide, nihil supra: et ex Theophr. Char. περὶ κολακείας, ὀρθῶς, σοφῶς. Tergeminum Sophos, apud eundem Poetam. l. 3. Epigr. 46. v. 8. Maximum Sophos, apud Sidonium Apollinarem l. 1. reperitur. Cumque nonnulli ex Romanis Poetis merccde condueere solerent Auditrores, ut carmina sua laudarent, et adeo desideratam illam epiphonesin inclamarent, Insanum Sophos vocat idem Martialis l. 1. Epigr. 50. v. 37.

Mercetur alius grande, et insanum Sophos,

Miserere tu felicium.

Idem perinane Sophos. l. 1. Epigr. 77. v. 10.

Nil habet, et magnum, sed petinane Sophos.

Quam gloriae captationem iam suô tempore aversatus Pythagoras, tituli huius tumore depositô, φιλόσοφος, i. e. Sapientiae amator, appellari voluit: cuius modestiam imitati postea Hebraei Doctores, ut arrogantiae suspicionem amolirentur, non amplius Σοφοὶ, Sapientes seu Chacamim, sed Gap desc: Hebrew i. e. Discipuli Sapientum, dici amavêre. Vide Thom. Godwyn. de ritibus Hebr. l. 1. c. 6. Porro Sapientiae elogium, a Populo Romano P. Sempronio in specie collatum, neque quemquam ante eum aut post eum hôc numine cognominatum fuisse, refert Pomponius IC. l. 2. de orig. Iuris §. 37. Idem tamen de L. Acilio §. seq. et Ccero habet in Loelio c. 2. Scimus L. Acilium apud Patres nostros appellatum esse Sapientem, quia prudens esse in iure civili putabatur. Unde colligitur, apud Romanos Sapientis titulum proprie Iurisperitis datum fuisse: quod A. Gellius confirmat l. 4. c. 1. cum ait: Ne illi quidcm veteres Iuris Magistri, qui Sapientes appellati sunt. Sed et Cato, quod Romanâ Philosophiâ solide ac plene, si quisquam alius, instructus esset, Sapientis cognomen tul sse legitur, apud Quintilian. l. 12. c. 6. Sequiori saeculô vox. Sapientiae ad ipsius Artis et Sapientiae Gymnasia traducta est, ac Sectas, Romae, senis, Perusiae. Quô exemplô et Heidelbergense Athenaeum institutum est. Fridericus enim III. Elector Monasterium Paulnum in Collegium Studiosorum vertit, illudque, cum a Paulo II. Pontifice ad Collegii Romani exemplum, Collegium Sapientiae appellatum esset, eodem porro nomine appellari voluit, d. 3. Non. Sept. A. C. 1560. Vide Georg. Hornium Histor. Philos. l. 7. c. 1. Sed et Sapientes, in Longobardiae civitatibus, alibuque in Italia, antiquitus dicti sunt, Civitatnm primarii cives, quorum consiliô publicae res gerebantur. De quibus sic Hieron. Rubeus Histor. Ravennat. l. 6. A. C, 1297. Hôc etiam tempore Polentani, quamquam vires quottidie maiores Ravennae accipientes, primi ex sententia Rem publicam administrare: ab Senatu tamen Ravennati Magistratur accipere, quibus Consules et Rectores Civitatibus vocabantur. Verum Lambertus ac Ostasius fratres, ea mutantes vocabula, quae in vetustis eorum temporum codicibus nos legimus, pro Rectoribus et Antianis Consulibusque, nevem scilicet et quandoque sex hominibus, qui Magistratum civitatis obirent, ipsi Sapientes appellarunt, quod nomen adhuc superest. Vide quoque Ott. et Acerbum Morenam Histor. Rerum Laudensium, Albertin. Mussatum de Gestis Italicor. post Henricum VII. l. 4. Rubr. 1. aliosque laudatos Car. du Fresne in Glossar.